ระบบโซล่ารูฟท๊อปที่ติดตั้งกันทั่วไปจะมีด้วยกัน 2 ประเภทครับ คือ ระบบออนกริด (On-Grid) และ ระบบออฟกริด (Off-Grid) โดยแต่ละระบบจะมีความแตกต่างกันตามนี้ครับ
ระบบ On-Grid
ระบบ On-Grid คือระบบที่มีการติดตั้งเยอะที่สุดทั้งลักษณะการติดตั้งกับบ้านอยู่อาศัย และการติดตั้งในรูปแบบของไซต์งานขนาดใหญ่ เหตุผลเพราะว่าเป็นระบบโซล่ารูฟท็อปที่มีการลงทุนต่ำที่สุดเนื่องจากไม่จำเป็นต้องมีระบบกักเก็บพลังงานไว้ใช้ในช่วงไม่มีแดด
ลักษณะของระบบนี้คือการที่เราจะเอาพลังงานจากโซล่ามาขนานเข้ากับพลังงานไฟฟ้าจากการไฟฟ้า ข้อดีของการติดตั้งรูปแบบนี้คือเราไม่ต้องกังวลว่าในขณะนั้นๆพลังงานไฟฟ้าจากโซล่าจะจ่ายเข้ากับระบบการใช้ไฟฟ้าในบ้านได้เพียงพอหรือไม่ เพราะถ้าหากว่าไฟจากโซล่าผลิตมาไม่พอเนื่องจากเหตุผลต่างๆเช่น ฝนตก, เมฆบดบัง ตัวระบบก็จะทำการดึงพลังงานไฟฟ้าจากโครงข่ายการไฟฟ้ามาโดยอัตโนมัติในส่วนที่ขาด
โดยในตอนนี้นั้นทาง กกพ.และการไฟฟ้า ได้มีโครงการโซล่าภาคประชาชน ในการรับซื้อพลังงานไฟฟ้าส่วนเกินที่ผลิตเหลือจากระบบโซล่ารูฟท็อป On-Grid ที่ติดตั้งในบ้านอยู่อาศัยในอัตราหน่วยละ 2.20 บาท/หน่วย ในสัญญาระยะยาวถึง 10 ปี ก็ถือว่าเป็นอีกข้อดีและผลประโยชน์ที่ได้ในส่วนเสริมครับผม
ข้อเสียของระบบ On-Grid คือเรื่องเสถียรภาพทางไฟฟ้าที่จะไม่ได้มีระบบ Back Up ในช่วงเวลาไฟฟ้าดับ เพราะไม่มีระบบกักเก็บพลังงานสำรองไว้ในกรณีไฟจากการไฟฟ้าดับครับ
ระบบ Off-Grid
2. ระบบ Off-Grid คือระบบที่ไม่ต้องมีการพึ่งพาไฟจากการไฟฟ้าเลย เราอาจจะเห็นระบบนี้ตามพื้นที่ชนบทที่ระบบไฟฟ้ายังเข้าไปจ่ายไม่ถึง นอกเหนือจากนี้ระบบ On-Grid ก็ยังสามารถนำไปใช้กับเครื่องใช้ไฟฟ้าเป็นชิ้นๆได้เช่นกันโดยอย่างที่หลายๆท่านอาจจะคุ้นตาก็คือ โซล่าปั๊มน้ำ ซึ่งก็ถือว่าเป็นประโยชน์อย่างมากกับชาวสวน-ชาวไร่ ที่ไม่ต้องทำการดึงไฟไปจ่ายให้กับปั๊มน้ำกลางสวนที่มีระยะทางค่อนข้างไกลจากตัวบ้าน
ระบบนี้จำเป็นต้องมีระบบกักเก็บพลังงาน ซึ่งก็คือ แบตเตอรี่(Battery) เป็นสิ่งที่เพิ่มเสถียรภาพทางไฟฟ้าให้ดีขึ้น เปรียบง่ายๆก็เหมือน Power Bank ของโทรศัพท์มือถือที่หลายๆคนพกพากันนี่แหละครับ เหตุผลที่ต้องมีนอกจากว่าจะสามารถกักเก็บพลังงานไฟฟ้าเพื่อใช้ในช่วงกลางคืน หรือในช่วงไม่มีแดดได้แล้ว ยังจะเป็นการสำรองกักเก็บพลังงานไฟฟ้าไว้ก่อนที่จะจ่ายไปที่เครื่องใช้ไฟฟ้านั้นๆ ซึ่งจะเป็นประโยชน์กับเครื่องใช้ไฟฟ้าประเภทมอเตอร์ครับที่มีแรงบิดทางกลตอน Start ค่อนข้างสูงจึงมีการกินกระแสไฟฟ้าสูงกว่าตอนทำงานปกติเช่นเดียวกัน เพราะฉะนั้นในช่วงแดดเจอเมฆบังพอดีจึงอาจจะเกิดเหตุการณ์รันมอเตอร์ไม่ได้นั่นเองครับ จึงควรจะต้องมีแบตเตอรี่ในระบบไว้ก่อนจะดีที่สุด
ข้อเสียของระบบ Off-Grid คงจะเป็นเรื่องราคาของแบตเตอรี่ครับ เนื่องจากว่าถ้าเป็นระบบใหญ่ที่จะใช้ไฟฟ้าในช่วงกลางคืนจากแบตเตอรี่ทั้งหมดนั้น จำเป็นที่จะต้องดีไซน์เผื่อให้ความจุของแบตเตอรี่มีจำนวนใหญ่ตามไปด้วย ก็จะเป็นการเพิ่มต้นทุนติดตั้งในส่วนนี้ไปด้วยครับ